We verspillen meer voedsel dan je zou denken. Een Vlaams huishouden gooit ongeveer 1,7 kg voedsel per week weg, of 88 kg per jaar. Hoe gaat een CSA-bioboer te werk om zijn teelten niet te verspillen?
Dit is deel 2 in een reeks van 3 over hoe bio voedselverspilling aanpakt.
In Vlaanderen gooien we ieder jaar 907 miljoen kilo voedsel weg. Slik. Het gebeurt in onze huishoudens, maar eigenlijk gaat ook bij de teelt op het veld al voedsel verloren. Wat kan een CSA-bioboer doen om voedsel zo zinvol mogelijk te (her)gebruiken?
CSA-boerderij Loof & Bezen
Een CSA-boerderij wordt gedragen door een groep mensen die ieder een soort aandeel kopen voor het hele jaar (CSA= Community Supported Agriculture). In ruil krijg je dan het hele jaar groenten en/of fruit en/of bloemen, via pakketten of door zelf te oogsten. Door je voorafbetaling geef je de boer een vast inkomen én een strak teeltplan: op basis van zijn leden weet de boer vrij goed hoeveel bloemkolen, courgetten, aardappelen, wortelen, enz. hij moet planten om iedereen een billijke oogst te geven.
We vroegen aan Tom Cnudde, bioboer van zelfoogstboerderij Loof & Bezen in Wommelgem, wat een CSA-boer kan doen om verspilling tegen te gaan.
- Een goed teeltplan opstellen: Tom is het derde jaar actief op zijn veld: “Na iedere teelt noteer ik de resultaten en kijk ik hoeveel er geoogst wordt. Zo kan ik het volgende teeltplan beter afstemmen op de oogstgroep. Op die manier zou het teeltplan altijd beter en beter moeten worden,” zegt hij. Maar het ene jaar is het andere niet: vorig jaar dook corona op, was het vrij droog en werd er relatief veel geoogst. Dit jaar regent het veel, met als gevolg dat er bijvoorbeeld minder sla wordt gegeten, terwijl hij juist wat extra had geplant na het succes vorig jaar. Dus het blijft ene moeilijke taak om precies genoeg te planten.
- Witte vlaggen: Loof en Bezen werkt met een systeem van (houten) vlaggen om aan te geven wat er geoogst mag worden. Tom zet een witte (houten) vlag bij een perceel om aan te geven dat er ruim voldoende is en dat er vrij mag worden geoogst. “Als er te veel op het veld blijft staan, is de witte vlag het signaal dat je à volonté groenten kunt meenemen, bijvoorbeeld om soep te maken of om in te maken”, legt Tom uit. Zo worden overschotten flink verkleind.
De witte vlag: neem maar mee! - VLAM, Patricia De Laet - In een doos leggen: Soms heeft Tom een perceel nodig om een nieuwe teelt te kunnen beginnen. In dat geval oogst hij het perceel machinaal en wordt de oogst in een doos gelegd voor de leden, die het zo makkelijk kunnen meenemen. “Op die manier wordt groente sneller meegenomen. Bovendien stimuleert het de mensen om iets mee te nemen wat ze misschien minder goed kennen,” aldus Tom.
Oogst van grote courgettes en rode ui om mee te nemen - (c) VLAM, Patricia De Laet - Compost: Alle andere overschotten van groenten komen op de composthoop terecht, die uiteindelijk de volgende oogst ten goede komt als rijke meststof voor de grond. Vaak wordt de compost gemengd met stro om meer lucht erin te brengen. Op deze CSA mag je bovendien zelf oogsten: wie wil, kan zijn oogst ter plekke schoonmaken en het restafval ook op de composthoop gooien. Zo help je mee om de kringloop te sluiten.
Op de composthoop is spontaan pompoen beginnen groeien - (c) VLAM, Patricia De Laet - Kneusje? Lekker! Als laatste geeft Tom dit mee: “Mensen komen bij ons zelf plukken, dus alles wordt vers gebruikt in de keuken. Daarbij maakt het niet uit of groenten krom zijn of plekjes hebben. Ook de kneusjes worden met veel plezier meegenomen.” Een goeie mentaliteit die helpt bij het verkleinen van de afvalberg!
Doe ook mee!
Er wordt overal gewerkt aan het verkleinen van de berg voedselafval. De overheid wil de 907 miljoen kilo voedselverlies (2015) met 30 % verminderen tegen 2025. Aan de slag dus!
Hier vind je een paar goeie tips om zelf minder voedsel te verspillen.
