Je bent jong en je wil wat! Sommigen willen zelfs bioboer worden! Maar dat doe je niet in een vingerknip. Zeker niet als je een gangbaar bedrijf wilt omschakelen naar een biologisch bedrijf -- daar komt wel wat bij kijken. Moed en visie, om te beginnen. Karel Dewaele (29) uit het West-Vlaamse Stavele waagde de sprong.
Karel Dewaele groeide op tussen velden vol met tarwe, aardappelen, mais en suikerbiet op de boerderij van zijn ouders. Begin dit jaar nam hij de boerderij van zijn ouders over met als doel het bedrijf in fases om te schakelen naar bio. Bekijk het filmpje waarin hij uitleg geeft over deze omschakeling:
Waarom bio?
Waarom koos Karel überhaupt voor bio? “Ik ben al lang geïnteresseerd in de biologische landbouw, ik kan mij heel goed vinden bij alles waar bio voor staat. Ik ben bio-ingenieur en tot 2018 werkte ik in het onderzoeksteam van de afdeling biologische productie van Inagro (onderzoeks- en adviescentrum voor landbouw). Daar heb ik gezien hoe bioboeren echt professionele bedrijven runnen. Daardoor kreeg ik veel zin om het zelf te gaan doen. Ik vind biologisch boeren een hele mooie manier van werken, je werkt met de gewassen en met de bodem mee. Toen ik de kans kreeg om het gemengde bedrijf van mijn ouders over te nemen, vond ik het echt een mooie uitdaging om bio hier te kunnen verwezenlijken.”
Hoe begin je eigenlijk aan zo’n omschakeling naar bio?
Wat zijn de stappen die je moet zetten om aan omschakeling naar bio te kunnen beginnen? Karel legt uit: “Voor ik de beslissing nam, heb ik mijn oor te luisteren gelegd bij Bio zoekt boer, en Inagro waar ik veel uitleg kreeg over de biowetgeving en over manieren om een gangbaar bedrijf om te schakelen. Ook kon ik aftoetsen hoe realistisch mijn ideeën voor een eigen bedrijf waren. Ik kreeg er een duwtje in de rug om mijn concept uit te werken.”
En hoe gaat dat dan in de praktijk? “In het begin is het een beetje zoeken met welke teelten je wilt beginnen," legt hij uit. "Concreet heb ik één perceel met mijn eerste bioteelten, boerenkool en wat pompoen. Daarnaast heb ik net enkele percelen aangemeld voor omschakeling naar bio, met triticale (een soort graan) en gras-klaver. Ik ben niet verplicht om alle percelen op mijn bedrijf in één keer om te schakelen. Dus ik ga ieder jaar een perceel omschakelen en zo geleidelijk in bio stappen. Ik heb immers ook nog gangbare teelten waarin we destijds in geïnvesteerd hebben en die ik wil verderzetten. Als het goed loopt, wil ik op den duur wel het hele bedrijf omschakelen naar bio”.
Waarom duurt de omschakelingsperiode zo lang?
Voor een tuin- en akkerbouwbedrijf zoals dat van Karel duurt de omschakeling naar bio twee jaar. Die periode is nodig om de bodem voor te bereiden op de biologische teelt en om eventuele residuen uit de grond te laten verdwijnen. Op de gangbare grond is immers mogelijk gebruik gemaakt van chemische gewasbescherming en kunstmest, en het duurt wel een tijdje voor de sporen daarvan zijn verdwenen.
Centraal in bio staat een evenwichtige, levende bodem -- chemische gewasbescherming is uit den boze. Dus de bodem krijgt alle aandacht. “Gras-klaver is een uitstekende teelt om mee te starten omdat het de bodem verrijkt met stikstof die het uit de lucht haalt. Het verbetert de bodemstructuur zeer goed,” licht de jonge bioboer toe. “Dit veld zal ik dit jaar een paar keer laten maaien. Begin volgend jaar wordt de plant vernietigd, en dan komt er een eerste echte bioteelt op. Dus elk jaar neem ik er één perceel bioteelt bij, en zo kan ik de biologische teeltrotatie geleidelijk opbouwen.”
Zijn de producten vanaf dag één meteen bio?
“Ik ben de omschakeling begonnen in het voorjaar, dat wil zeggen dat ik pas over exact twee jaar mag starten met de echte bioteelt. Maar ik moet wel vanaf dag één aan alle bionormen voldoen. Wat in omschakeling is, mag ik nog niet verkopen als biologisch, wel als ‘biologisch in omschakeling’,” legt Karel uit. “Dus over twee jaar kan ik er het biolabel op plakken, en dan krijg ik er ook de juiste prijs voor.”
De investering waard
Een omschakeling naar bio vraagt uiteraard wel de nodige investering. Karel licht toe: “Je moet in tijd investeren omdat je kennis moet opbouwen om nieuwe teelten en teeltmethoden onder de knie te krijgen. Dus je moet je andere manieren van werken eigen maken. Dikwijls moet het bedrijf ook wat aangepast worden, bv. met nieuwe toestellen. Daarnaast heb je tijd nodig om nieuwe afnemers te zoeken en om nieuwe samenwerkingsverbanden op te bouwen. Maar ik sta er volledig achter, en dan is het de investering wel waard!”
Voor alle duidelijkheid
Bio word je niet op één dag. Om van een gangbaar bedrijf een biologisch bedrijf te maken, moet een boer omschakelen. En dat heeft wel wat voeten in de aarde.
- De bioboer-in-spe moet om te beginnen de (strenge) regels van de biowetgeving leren kennen en hoe je moet omgaan met dierenwelzijn, teelttechnieken of toegelaten additieven.
- Vanaf de start van de omschakeling moet de bioboer voor alle aspecten van de landbouw of veeteelt meteen overstappen op de biologische werkwijze.
- De omschakelingsperiode start officieel met de aanvraag voor een erkenning als bioboer bij één van de drie erkende controleorganisaties in Vlaanderen.
- Na een omschakelingsperiode van ten minste 12 maanden mag de omschakelende boer zijn producten verkopen als ‘biologisch in omschakeling’. De boer moet dus mogelijk wel allerlei investeringen doen om te voldoen aan de bionormen, maar kan nog geen bioprijs voor zijn producten vragen. Daardoor is het wel even doorbijten in dat eerste jaar …
- Vanaf het moment dat de boer zijn certificering als bioboer ontvangt, kan hij zijn producten als ‘biologisch’ op de markt brengen. Ze krijgen dan het Europese biologo opgeplakt, het bekende logo met het groene blaadje.
- Afhankelijk van de teelt duurt de omschakelingsperiode 2 tot 3 jaar. Voor dieren kan de omschakeling van 6 maand tot 2 jaar duren.
Lees ook: Hoe snel kan je bioboer worden?
