Waarom is biologische voeding duur(der)?

“Bio? Dat koop ik niet, is veel te duur,” hoor je mensen soms zeggen. Het klopt dat bioproducten vaak een tikkeltje duurder zijn dan ‘gewone’ voeding. Hoe komt dat toch?

Meestal betaal je in de winkel meer voor bioproducten dan voor niet-bio producten. Soms scheelt de prijs niet veel (bv. voor melk of koffie), maar met name bij vlees durft de prijs wel een stuk omhoog te gaan. Gemiddeld genomen is een bioproduct een derde duurder dan zijn gangbare variant, al zijn er wel grote verschillen tussen producten. Biologische eieren zijn soms tot twee keer zo duur, terwijl biovleesvervangers maar lichtjes duurder zijn. Hoe komt dat?

Zijn prijs meer dan waard

Dat het prijskaartje van bioproducten vaak hoger is dan dat van niet-bio, daar zijn verschillende redenen voor.

• Biolandbouw is vaak kleinschaliger. Massaproductie is in bio minder mogelijk omdat er bv. met teeltrotatie en meerdere teelten per bedrijf wordt gewerkt.
• De opbrengsten zijn vaak lager omdat de gewassen bijvoorbeeld trager groeien, er minder meststoffen worden gebruikt en dieren minder snel tot hun slachtgewicht komen.
• De wijze waarop aan biologische landbouw en veeteelt wordt gedaan vergt meer arbeid (bv. om onkruid te wieden) en duurdere grondstoffen. Alles wat de boer gebruikt is immers óf van biologische oorsprong, óf moet toegelaten worden voor de biologische productie, zoals zaden en plantjes voor het planten of voeders voor de dieren. En daar hangt meestal een duurder prijskaartje aan vast.
• Ook in de verwerking van bioproducten (denk aan veggieburgers of kaasproducten) zijn de grondstoffen duurder omdat alles van biologische oorsprong moet zijn.
• Het vee krijgt in bio meer ruimte toebedeeld in de stal en in de wei - daardoor heeft de bioboer meer wei- en stalruimte voor vee nodig, en dat kost geld.
• Ook het feit dat de biosector nog relatief klein is, speelt mee. Als het aandeel bio in de consumptie groeit, zullen de bedrijven groeien en bepaalde processen efficiënter kunnen verlopen. Dit zal een positief effect hebben op de prijs.
• Bio streeft naar een productiesysteem dat ook economisch en sociaal duurzamer is. Elke schakel in de keten hoort een eerlijk loon te verdienen.
• Ten slotte betaalt de bio-ondernemer extra kosten voor de jaarlijkse wettelijk vereiste controles.

De prijs die je als consument betaalt, gaat dus naar de kwaliteit van de grondstoffen, het werk van de boer, een lagere impact op het milieu en extra dierenwelzijn.

We gaan hieronder dieper op de redenen in.

Waarom is bio duur(der)?

1. Bioboeren doen aan arbeidsintensieve onkruid- en plaagbestrijding:

• Omdat chemisch-gesynthetiseerde herbiciden of insecticiden niet toegelaten zijn in de biolandbouw, wordt onkruid vooral gewied, met een machine of manueel. Dit vraagt extra werk van de boer.
• De boer kan ook een valse zaaibed aanleggen: een paar weken voor het echte zaaien maakt hij het zaaibed zaaiklaar. Als het snelgroeiend onkruid begint te schieten, gaat de boer het onkruid onderschoffelen of hij trekt het uit. Ook dit vraagt extra tijd en werk.
• Insectenplagen pakt de bioboer aan door natuurlijke vijanden van die insecten of hormoonverwarrende middelen in te zetten.
• Door ziekte aangetaste takken in boomgaarden worden manueel afgeknipt.

2. Er is meer wei- en stalruimte voor vee nodig:

• In (pluim)veeteelt heeft de boer meer landbouwgrond en stalruimte voor de dieren nodig. Want biodieren spenderen (verplicht) flink wat tijd buiten. Binnen in de stal hebben ze standaard recht op voldoende ruimte. Dat betekent dat de bioboer meer vierkante meters per dier nodig heeft, zowel binnen als buiten. Met andere woorden: een bioboer mag minder dieren houden op dezelfde oppervlakte dan een gangbare boer. Daardoor ligt de opbrengst per hectare lager en stijgt de kostprijs.
• Lees ook De stal van de biologische vleeskip: tok, tok, kom binnen! en Hoe ziet het leven van de biokoe eruit?

  

3. Opbrengsten liggen vaak lager:

• De opbrengsten van biolandbouw en bioveeteelt zijn vaak lager dan in gangbare landbouw. Bio zet voornamelijk in op robuuste, sterke gewassen en dierenrassen, maar vaak groeien die trager of leveren ze minder op. Daarnaast gebruikt de bioboer minder meststoffen: geen kunstmest natuurlijk maar alleen mest van natuurlijke oorsprong (of compost). De gewassen en dieren krijgen dus wel voldoende voedingsstoffen via die mest, maar relatief minder dan bij andere soorten mest.

4. Bio streeft naar een eerlijke prijs:

• Bio streeft naar een systeem dat economisch en sociaal duurzamer is. Een eerlijke prijs voor de producent is hier een belangrijk onderdeel van. Eigenlijk is de prijs die we voor onze voeding betalen te laag: niet alleen krijgt de producent vaak geen eerlijke vergoeding, ook de impact van het landbouwsysteem op de bodem- en waterkwaliteit en op de biodiversiteit wordt niet in rekening gebracht. Lage prijzen worden al jaren in de hand gewerkt door de explosieve schaalvergroting van de markt.

5. Bioboer betaalt extra voor controle:

• Last but not least, in België wordt de biosector, naast de standaard controles waaraan alle boeren gebonden zijn, extra gecontroleerd door drie controle-instanties die specifiek de bio-aspecten onder de loep nemen. Dankzij die controles en het Europese biologo op de producten weet je als consument zeker dat je een bioproduct in handen hebt. Maar: de biocertificatie van producten en de extra controles zijn niet gratis, dus dat betekent ook extra kosten voor de producenten.

Conclusie?

Bio is echt wel zijn prijs waard: je betaalt voor kwaliteit, duurzaamheid en een eerlijke prijs voor de boer of de producent. Door de manier van werken, de extra aandacht voor milieu en natuur en de focus op puurheid is het prijskaartje van bio vaak hoger dan wat we gewend zijn. En vergeet ook de ‘onzichtbare’ kosten niet die er mee in verwerkt zitten. Je krijgt er wel pure en eerlijke voeding voor terug!

Tip: biovoedsel van het seizoen kopen of rechtstreeks bij een bioboer kopen kan je helpen om iets budgetvriendelijker bio eten. En het is nog goed voor je ecologische voetafdruk ook!